Nestkasten en huismus
Gierzwaluwen, vleermuizen en huismussen zijn kwetsbare soorten die zich graag nestelen in onze woningen. Zij mogen niet zomaar gedood of verwond worden als er gesloopt of gerenoveerd moet worden. Gemeenten die snel willen bouwen en verduurzamen én zuinig zijn op hun soortenrijkdom maken een soortenmanagementplan (SMP). De provincie verleent op basis van het SMP een gebiedsgerichte ontheffing voor vrijwel alle (binnenstedelijke) ruimtelijke plannen in de gemeente. Ook biedt de provincie een subsidie aan gemeenten voor het maken van een SMP.
De provincie verleent op basis van het SMP ontheffing voor álle ruimtelijke plannen van álle partijen in de hele gemeente. Gemeenten die langdurig maatregelen hebben genomen om de biodiversiteit te beschermen en te verbeteren komen voor deze ontheffing in aanmerking. Hiervoor moeten gemeenten een biodiversiteitsplan ofwel een soortenmanagementplan opstellen.
Wijk bij Duurstede
De gemeente Wijk bij Duurstede heeft de gebiedsontheffing op basis van het soortenmanagementplan sinds februari van dit jaar. Wethouder Hans Marchal van de gemeente Wijk bij Duurstede reageert enthousiast: “We kregen als gemeente voor onze drie woonkernen Cothen, Langbroek en Wijk bij Duurstede hele grondgebied een ontheffing. Dat kon dankzij ons soortenmanagementplan.”
Die ontheffing scheelt inwoners, corporaties en ondernemers veel geld en tijd. “Bijvoorbeeld bij plannen om te isoleren of zonnepanelen te leggen. In het verleden moesten zij bij aanpassingen aan gebouwen onderzoek laten doen. Daarbij onderzocht men welke dieren door de aanpassingen in hun leefgebied in de knel kwamen. Het instandhouden en zelfs verbeteren van de leefomgeving van diersoorten is nu geregeld in onze gemeente. In en buiten de woongebieden, dat is heel mooi!” aldus wethouder Marchal.
Voor particulieren is dit heel belangrijk: “Als je een lekkend dak hebt en je moet eerst 1,5 jaar onderzoek doen voordat je het kan repareren, dan is dat natuurlijk bijna niet mogelijk. Bovendien zijn mensen niet bereid om 5.000 euro te betalen voor een onderzoek. Dankzij de ontheffing van de provincie is dit niet meer nodig. Wel vraagt de gemeente aan particulieren om kleinere maatregelen te nemen om de soorten te beschermen. Mensen zijn vaak bereid om deze kleinere investeringen te doen. Meestal is het geen probleem om bijvoorbeeld een nestkast te plaatsen, zodat vogels of vleermuizen een nieuwe verblijfplaats krijgen.”
Kleine en grote bouwaanvragen
De gemeente Wijk bij Duurstede werkt sinds februari met het plan. Eerst werd het plan vooral ingezet bij kleine bouwaanvragen. Bijvoorbeeld om ontheffing te geven voor onderzoek bij aanvragen voor het plaatsen van een dakkapel. Of bij het maken van een uitbouw.
Het soortenmanagementplan is ook al toegepast bij een groter project voor Woningbouwstichting Cothen. De woningbouwstichting wilde in een aantal straten woningen renoveren en verduurzamen. Dankzij de ontheffing hoefden ze geen onderzoekstraject door, dat scheelde een aantal maanden tot 1,5 jaar. Wel stelde de gemeente voorwaarden voor de werkzaamheden: het moest buiten het broedseizoen gebeuren en het was nodig om het dak toegankelijk te maken voor vogels en vleermuizen.
Gerichte maatregelen
Dankzij het soortenmanagementplan kan de gemeente gerichter maatregelen nemen om de soorten te beschermen. Marchal: “We hebben nu een globaal onderzoek gedaan. Hierdoor weten we beter welke gebieden belangrijk zijn voor de soorten. Ook weten we waar we het leefgebied van soorten kunnen uitbreiden. Eerder hadden wij geen enkel zicht op de hoeveelheid gierzwaluwen en vleermuizen en de plaatsen waar zij verblijven.”
Het SMP wordt niet alleen gebruikt voor sloop en renovatie binnen het bestaande bebouwde gebied. Ook bij zogeheten uitbreidingslocaties kan een SMP het ontwikkelproces versnellen. In de bebouwde omgeving gaat het om het beschermen van soorten die in een gebouw leven. Maar in het buitengebied gaat het juist om hagedissen en padden. Projecten op uitbreidingslocaties profiteren van de langere looptijd van de ontheffing vanuit het SMP (tot tien jaar). Dit sluit beter aan bij de ontwikkelperiode dan de gebruikelijke drie jaar van een gewone ontheffing.
Subsidie
Gemeenten kunnen 50 procent van de kosten vergoed krijgen, tot een maximum van 50.000 euro. In sommige gevallen is aanvullende subsidie mogelijk. Bijvoorbeeld wanneer gemeenten het soortenmanagementplan inzetten voor versnelling van de verduurzamings- of woningbouwopgave.
Meer informatie
Neem contact op via wnb@provincie-utrecht.nl.