De druk op de woningmarkt is hoog in de provincie Utrecht. Gemeenten staan voor het dilemma: in hoeverre sturen we op betaalbaarheid? Wanneer gemeenten hoge eisen stellen, kan dit ten koste gaan van de business case van investeerders. Dit brengt het risico met zich mee dat marktpartijen zich terugtrekken, projecten vertragen of worden uitgesteld. Welke instrumenten kunnen zij in verschillende situaties het beste inzetten?
Deze video wordt niet weergegeven, omdat u heeft nog geen toestemming gegeven om cookies te plaatsen. Accepteer cookies en herlaadt deze pagina om de video te bekijken of bekijk deze op https://www.youtube.com/watch?v=5QWHIIukeb8.
Indien u cookies eerder hebt geweigerd, kunt u deze alsnog accepteren via de pagina Privacy en disclaimer.
Zonder actief beleid komt middenhuur beperkt van de grond (in ontspannen markten) of ontstaan excessen (in krappe markten).
Het gemeentelijk instrumentarium om middenhuur mee af te dwingen is divers. Zowel publiekrechtelijk als privaatrechtelijk kan veel worden vastgelegd. Vertrekpunt bij de inzet van instrumenten is de marktsituatie en sturingsfilosofie. Sturen kan op verschillende manieren:
- Bij een hoge marktdruk past ‘reguleren en samenwerken’. Instrumenten die daarbij passen zijn regulerend van aard, bijvoorbeeld het afdwingen van middenhuur in erfpacht. Het doel is om regie te nemen over marktinitiatieven.
- Bij lage marktdruk past de strategie ‘verleiden en samenwerken’. Passende instrumenten zijn faciliterend van aard, zoals een biedboek, specifieke grondprijzen of een samenwerkingstafel.
Omdat de marktdruk in de provincie Utrecht hoog is, past in de meeste situaties het reguleren en samenwerken.
Grondpositie
De mogelijkheid om een instrument in te zetten is daarnaast afhankelijk van de grondpositie van de gemeente. Als de gemeente de grond zelf bezit, is het mogelijk om vooraf afspraken te maken over de ontwikkeling van middenhuur.
Raadpleeg het overzicht met voor iedere situatie een passend instrument om te sturen op middenhuur, inclusief toelichting en praktijkvoorbeelden.
Sturen geen doel op zich
Afhankelijk van de druk op de woningmarkt en de grondpositie kan een gemeente kiezen voor een passend instrument. Het is belangrijk om een goede balans te vinden tussen het vast willen leggen en het over willen laten aan de markt. Te hoge eisen kunnen ertoe leiden dat investeerders hun businesscase niet rondkijgen doordat rendementen onder druk komen te staan. Hierdoor bestaat het risico dat marktpartijen zich terugtrekken, projecten vertragen of worden uitgesteld, waardoor middenhuur niet van de grond komt. In zo´n situatie schieten de instrumenten hun doel voorbij.
Sturen op prijs / kwaliteit middenhuur lastig in huidige woningmarkt
De hoge druk op de woningmarkt en de sterk gestegen bouwkosten voor nieuwbouwwoningen dragen eraan bij dat woningen steeds duurder worden. Hierdoor bestaat het risico dat de betaalbare woningen te klein worden. Gemeenten willen daarom nadrukkelijker sturen op de prijs/kwaliteitverhouding van middenhuurwoningen.
De provincie heeft een onderzoek laten uitvoeren waaruit blijkt dat gemeenten meer juridische mogelijkheden nodig hebben om de prijs-kwaliteitverhouding te kunnen waarborgen. Aan de andere kant is het voor beleggers die investeren in middenhuurwoningen steeds moeilijker om een goede businesscase rond te krijgen.
Het sturen op de prijs en de kwaliteit van middenhuur is daardoor op lokaal niveau steeds lastiger. Het is voor de provincie Utrecht een punt van aandacht in overleggen met het ministerie en het Rijk.
Contact
Heeft u een vraag, of wilt u zelf aan de slag met middenhuur? Neemt contact op via versnellingwoningbouw@provincie-utrecht.nl.